O segredo Tiña eu once anos cando meu pai, que estaba na Arxentina, nos chamou cabo de si; e lá fomos embarcados, a miña nai e mais eu, nun paquebote alemán.
E axiña de arribar a Bos Aires pillamos un tren
que corría moito e logo outro tren que corría pouco e despois un coche de cabalos que nos levou a tombos polo
deserto da Pampa. Naquela soedade plantara meu pai unha casa para facerse rico, cavilando sempre nos eidos nativos; e era forza pechar os ollos ó circio traballo en espera do retorno feliz. A nosa casa era o centro comercial de dez leguas á redonda.
Alí vendiamos de todo e alí mercabamos canto producía o país: la, coiros e plumas. O mostrador do comercio estaba defendido con reixas de ferro, porque na nosa casa –portelo obrigado de moitos vieiros− paraban de cotío “gauchos” bravos, afeitos a tomarse de bebida para aldraxarnos co coitelo na man. Eu doíame de durmir enriba do mostrador, en compaña do outro dependente. Miña nai, a pobre, choraba de verse ente xentes sen relixión. E os dous, feridos de saudade, botabamos de menos a pobreza limpa dos meus avós, que xa se tornara azul diante da moura fartura do presente; e no filo en que os nosos ollos se avistaban desbalsábanse en bágoas.
Un día chegou ó comercio un vello “gaucho”, enxebremente vestido e arangallado con mil adovíos de prata. O seu cabalo rechinaba no palenque e os nosos cans oubeánbanlle de firme. −Buen día, gringito –díxome ó entrar pola porta. E cando viña en dereitura do mostrador bambeouse á maneira dun trompo que morre e de seguida caeu, redondo, batendo coa cabeza no chan, co petar xordo dun petador de chumbo.
Acudiron os homes da casa. O dependente sacou da faltriqueira un espello pequeniño, púxollo diante da boca e, vendo que non embafaba co alento declarounos que o vello “gaucho” xa non era do noso mundo. E despois, sen ningunha oración, deitaron o morto enriba da mesa de billar, puxéronlle catro velas acesas e deixárono só. Meu pai dispuxo que o dependente saíse en procura do Xuíz de paz, e logo enfrentouse con todos e díxonos que gardásemos segredo diante da miña nai. Un segredo tan grande non cabía no meu peito de neno, e axiña que o dependente se perdeu na longanía remaneceume o medo de durmir eu só no mostrador, entre tanto curruncho sombrizo, escoándose polas fendas do tabique lañado a luz do morto. Eu cismaba, cismaba, seguro de morrer de arrepío aquela noite, e a morte xa me parecía o xeito de libertarme do medo. Chegou a noite, escura como boca de lobo. Eu arelaba botar fóra de min, nun brado ceibador, aquel medo abafante.
Ceamos, e despois de cear viñeron os contos de risa, que eu escoitei de moi lonxe, ensumido en min mesmo, esgotado de tódas as forzas. E no punto en que para min chegaba xa o fin do mundo, preguntou meu pai, sorrindo con agarimo: −¿Queres durmir connosco, rapaz? Ai, a vida voltou nunha branca labarada, e o meu corazón púxose a repenicar na táboa do peito. Cando iamos deitarnos, os ollos de miña nai albiscaron nas tebras da noite unha fita de luz marela crebándose nunha morea de caixóns e barricas. −Anda, meu fillo, imos apagar a luz da sala de billar, que quedou acesa. A derradeira verba callouse nos beizos da miña nai porque eu collinme a ela, endoudecido de espanto, e da miña gorxa rachada fuxiu un chío arrepiante que puñalou a negrume do silenzo. Acudiron todos e todos se riron de min; soamentes miña nai me esculcaba cavilosa. A pobre, sentada no leito, preguntaba, preguntaba… “¿Que facía alí aquela luz? ¿Por que o rapaz pegou aquel chío de paxaro agoirento? ¿Por que a luz seguía acesa? ¿Que había alí?” Miña nai seguiu preguntando e meu pai ríndose dela facendo que se moqueaba das súas cavilacións; mais eu vin que de tanto falar da luz meu pai mesmo colleu medo. E despois de dúas ou tres horas funme quedando na lentura das sabas, e cando chegou o día xa fuxiran os medos todos. Namentras vivimos naquel deserto miña nai non se decatou de que calquera de nós podía morrer alí e podía ser soterrado como un can. E eu souben gardar o segredo.
No hay comentarios:
Publicar un comentario